Droga Toyoty – książka dla tych, którzy naprawdę chcą wprowadzić Lean

Ten wpis polecam wszystkim, którzy chcieliby się dowiedzieć, co jest źródłem „dobrego” Lean.

TPS – Toyota Production System, czyli skąd się wziął „Lean”

W swojej książce „Droga Toyoty” Jeffrey K. Liker opisuje 14 zasad jakie są podstawą Systemu Produkcji Toyoty, jak powstał TPS oraz jak wdrożyć zasady Toyoty w innych firmach.

Być może jeszcze nie wszyscy wiedzą, ale nazwa Lean nie powstała w Toyocie, tylko została pierwszy raz użyta w książce „Maszyna, która zmieniła świat” z 1991 roku autorstwa Jamesa P. Womacka, Daniela T. Jones’a i Daniela Ross’a. Użyli oni wtedy określenia lean manufacturing, czyli szczupłe wytwarzanie. Obecnie używa się tylko określenia lean, choć można zaważyć próby rozszerzania lean o inne dziedziny zarządzania. Pojawiają się takie określenia jak: lean office, lean software development, lean startup, itd. Niemniej jednak należy zwrócić uwagę, iż u zalążka TPS leży system produkcji Forda oraz zasady rządzące uzupełnianiem towaru w amerykańskich supermarketach. Można powiedzieć, że historia kolejny raz zatoczyła koło, ponieważ Toyota uczyła się od Amerykanów i przerosła swoich mistrzów, którzy teraz kopiują jej rozwiązania. O tym, że warto korzystać z dobrych rozwiązań traktuje artykuł Goldratta – Stojąc na ramionach olbrzymów, którzy również pisze o genezie Lean.

Jeffrey K. Liker dobrze poznał  Toyotę ponieważ pracował w niej, po tym jak był zatrudniony w amerykańskich firmach motoryzacyjnych. „Droga Toyoty” rozpoczyna się od opowiedzenia historii Toyoty i o tym jak powstawała jej doskonałość operacyjna. To co odróżniało Toyotę od producentów amerykańskich to był, iż nie mogła ona zastosować ich metod produkcji masowej. Miała po prostu zbyt małe zamówienia i potrzebowała elastyczności, a nie produkcji wielkoseryjnej.

Pierwszym etapem było wprowadzenie zasady przepływu jednej sztuki i jidoka (natychmiastowe przerywanie produkcji w przypadku wykrycia problemu). Następną ideą był system ciągniony, który był zainspirowany zasadami uzupełniania stanów magazynowych w supermarketach. Wskaźnikiem, iż trzeba uzupełnić stan jest kanban (co oznacza kartę). Jeżeli stanowisko pracy ma kartę, to jest uprawnione, aby produkować, w przeciwnym razie nie produkuje. Można to porównać do wskaźnika paliwa w samochodzie. Zwykle tankujemy go dopiero wtedy gdy zbliża się do rezerwy. Robienie tego wcześniej jest marnowaniem czasu.

Te zasady stoją za produkcja (dostawą) dokładnie na czas – JIT (Just in time). Niesłychanie ważne jest słuchanie klienta, bo cały system ciągniony działa z góry (od zamówienia klienta) na dół (produkcja). Pozwala to na elastyczne reagowanie na potrzeby klienta.

Kolejna koncepcja to Kaizen – czyli ciągła zmiana i wprowadzanie (często drobnych) udoskonaleń. Coś o czym osoby wdrażające Lean zapominają, to fakt, iż Toyota buduje bardzo silne więzi ze swoimi pracownikami i dostawcami. Dlaczego? Ponieważ pracownicy nie mogą się bać zgłaszać problemów i przerwać produkcję, jeżeli nie ma innej drogi na jego wyeliminowanie, a dostawcy też muszą pracować w systemie JIT. W przypadku TPS powinnyśmy raczej mówić o systemie zarządzania, a nie tylko produkcji, bo to co jest zintegrowane obejmuje znacznie większy system niż nawet cała firma – obejmuje cały jej ekosystem. Ekosystem, czyli firmę, jej dostawców i klientów.

Eliminacja marnotrawstwa, a Zły Lean

To co u Toyoty jest podstawą, ale nie jedyną metodą poprawy efektywności to eliminacja marnotrawstwa. Zły Lean zaczyna od tego i niestety na tym kończy.

O eliminacji marnotrawstwa możesz poczytać w innym moim wpisie o Lean. Należy dodać, iż jeżeli wdrożenie Lean będzie dotyczyło tylko tego obszaru to efekty będą ograniczone i niezbyt trwałe…

Fuji Cho – uczeń Taiichi Ohno (twórcy TPS) zaproponował prosty model tego systemu – dom.

Widać, że podstawą TPS jest ogólna koncepcja drogi Toyoty. Część wymienionych pojęć wyjaśniłem, część można poszukać na moim forum, a resztę będę sukcesywnie wyjaśniał w dalszych wpisach.

14 zasad Toyoty wg Likera

Druga i największa część książki przestawia zasady Toyoty. Przytoczę je w formie jak je przedstawił Liker. Do szczegółowego wyjaśnienia, w jaki sposób Toyota wdraża je w życie i ich się trzyma – zapraszam do książki.

1. Opierać decyzje w zarządzaniu na dalekosiężnej koncepcji – nawet kosztem krótkoterminowych wyników finansowych.
2. Stworzyć ciągły i płynny proces ujawniania problemów.
3. Wykorzystać systemy „ciągnięcia”, aby niknąć nadprodukcji.
4. Wyrównywać obciążenie pracą (heijunka).
5. Stworzyć kulturę przerywania procesów w celu rozwiązywania problemów, by od razu uzyskiwać właściwą jakość.
6. Standardowe zadania są podstawą ciągłej poprawy i upełnomocniania pracowników.
7. Stosować kontrolę wizualną, aby żaden problem nie pozostał w ukryciu.
8. Stosować wyłącznie niezawodną, gruntownie sprawdzoną technologię służącą pracownikom i procesom.
9. Wychowywać liderów, którzy gruntownie rozumieją pracę, żyją ogólną koncepcją firmy i nauczają innych.
10. Wykształcić wyjątkowych ludzi i zespoły realizujące ogólną koncepcję firmy.
11. Szanować szeroką sieć partnerów i dostawców, rzucają im wyzwania i pomagając im w doskonaleniu się.
12. Angażować się osobiście, aby gruntownie zrozumieć sytuację (genchi genbutsu).
13. Podejmowanie decyzji powoli, w drodze konsensusu i starannie rozważając wszystkie możliwości; szybko wdrażać decyzje (nemanwashi).
14. Zostać organizacją uczącą się dzięki niestrudzonej refleksji (hansei) i ciągłej poprawie (kaizen).

Jak wdrożyć drogę Toyoty w Twojej firmie

Ostatnia, trzecia część książki pomaga zrozumieć, że droga Toyoty nie jest, ani łatwa, ani krótka. Pójście na skróty nie popłaca, a zgodnie z zasadą nr 1 – aby ją osiągnąć trzeba często poświęcić krótkoterminowe zyski.

Jeżeli jesteś zainteresowany/a jak wdrożyć kulturę Toyoty, od czego zacząć, to zapraszam Cię na dwa szkolenia: Lean & Kaizen start, które odbędzie się w Katowicach 28 i 29 września 2015 roku oraz Zarządzanie zmianą w oparciu o Kaizen, 5 – 6 października 2015 roku, które jest połączone ze zwiedzaniem fabryki samochodów Huyndai w Nosovicach. Fabryka ta to jedna z najnowocześniejszych wytwórni samochodów na świecie. Dla osób, które podczas rezerwacji miejsca na szkoleniu podadzą moje imię i nazwisko przygotowałem wartościowe niespodzianki.

Ponadto 25 sierpnia 2015 roku będę prowadził webinar podczas, którego pokażę, dlaczego warto stosować „szczupłe” myślenie – Lean Thinking i jak zacząć swoją przygodę z Lean.

Lean to obecnie jedna z najbardziej rozpowszechnionych metod poprawy efektywności firm. Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej o niej oraz o innych metodach to zapraszam do zapisania się do Pogromcy Ograniczeń.